چند نکته در خصوص پرواز و هواپیما که نمی دانید - گردش مهاجر

ممکن است بعد از چند پرواز برایتان تکراری به نظر بیاید ولی تمام این توصیه ها پشتوانه علمی دارند و صنعت هوانوردی برای گنجاندن همین چند خط توصیه در متن صحبت های خدمه پروازی، تجربه های تلخ و سنگینی را پشت سر گذاشته است. در این مقاله از مجله گردشگری خبرنگاران به نکات ساده و تکراری هواپیما می پردازیم که در عین پیش پاافتادگی و تکراری بودن، ممکن است برای خیلی ها سوال ایجاد نموده باشند.

چرا پنجره های هواپیما همواره بیضی شکل هستند؟

اگر با هواپیما سفر نموده باشید حتما دیده اید که پنجره همه هواپیماها، دایره ای یا بیضی شکل هستند. هیچ وقت به همواره گرد بودنِ پنحره هواپیما فکر نموده اید؟ این پنجره ها فقط بر اساس اصول زیبایی شناسی این طور طراحی می شوند یا این که علت مهندسی دارد؟ در جواب باید بگوییم که این طراحی به هیچ وجه تصادفی نیست و برای افزایش ایمنی و سلامت مسافران، پنجره هواپیما به شکل بیضی طراحی و ساخته می شود. اما این شکل طراحی از ابتدای اختراع هواپیما وجود نداشته و تقریبا تا سال 1950 میلادی پنجره هواپیما را مربعی یا مستطیل شکل می ساختند.

بعد از آن که سقوط هواپیماها را آنالیز کردند متوجه شدند یکی از دلایل آن همین چهارگوش بودن شیشه پنجره هاست. چهارگوش بودن شیشه ها باعث می شد در برابر فشار هوا بسیار آسیب پذیر باشند و ترک بخورند. راهکار این بود که گوشه های پنجره ها به جای داشتن زاویه تیز، گرد باشد. منحنی کردن گوشه های پنجره هواپیما و بیضی شکل ساختن آن ها باعث می شود فشار واردشده بر پنجره ها به اطراف پخش شود و هیچ فشار متمرکزی روی پنجره ها نباشد که بعدا باعث ترک خوردن شیشه بشود.

با اوج گرفتن هواپیما در آسمان، فشار جو بیرونی، توربولانس و نیروی کششی کاهش پیدا می نمایند. هرچه ارتفاع هوایما زیادتر شود، فشار داخلی کابین هم بیشتر می شود. درنتیجه بین داخل و بیرون کابین، اختلاف فشار محسوسی به وجود می آید که این اختلاف فشار می تواند روی بدنه هواپیما و پنجره های آن تاثیر مخربی بگذارد که خوشبختانه امروزه با پیشرفت علوم و فنون مهندسی این مشکل حل شده است.

چرا شب ها نور چراغ های داخل هواپیما را کم می نمایند؟

اگر تا به حال هنگام شب با هواپیما سفر نموده باشید، دیده اید که خلبان هنگام فرود در شب و تاریکی هوا، نور چراغ های داخل کابین را کم می نماید. مطمئن باشید این کاهش نور برای این نیست که شما راحت تر بخوابید! با کاهش نور درون کابین شما فقط برای خروج از محیط هواپیما آماده می شوید. در طول پرواز چشم مسافرها به نور عادت می نماید و خروج از هواپیما و روبرو شدن ناگهانی با تاریکی محیط بیرون می تواند مشکل ساز باشد. بنابراین با خاموش کردن چراغ های داخل کابین قبل از فرود، مردمک چشم شما را به تاریکی عادت می دهند تا بعد از خروج از هواپیما در تاریکی مسئله ای در دیدتان نداشته باشید.

چرا در صعود و فرود صندلی خود را به حالت عمودی برگردانیم؟

هنگام بلند شدن و نشستن هواپیما، امکان فرود اضطراری بیشتر است. به همین علت هم در هنگام بلند شدن هواپیما و نشستن آن از مسافران خواسته می شود تا پشتی صندلی شان را به حالت عمودی برگردانند که در اصطلاح فنی به آن Brace Position می گویند. در این شرایط اگر هواپیما مجبور به فرود اضطراری شود، با عمودی بودن پشتی صندلی، کمترین فشار و آسیب به بدن مسافر وارد می شود. نکته تکمیلی اش را هم به شما بگوییم که مسافر هنگام فرود اضطراری باید روی زانوهایش خم شود و دست ها را دور زانوهایش حلقه کند. اگر یک نفر از مسافران پشتی صندلی اش را عمودی ننموده باشد و به حالت خوابیده باشد، فضایی برای مسافر پشت سری باقی نمی ماند تا این نکات را رعایت کند. بنابراین یادتان باشد رعایت نکات ایمنی هم به نفع خودتان است و هم به نفع دیگران.

چرا باید موبایل و لوازم الکترونیکی خود را هنگام پرواز خاموش کنیم؟

درست وقتی درِ هواپیما برای پرواز بسته می شود، تمام تلفن های موبایل و لوازم الکترونیک باید خاموش باشند. علتش استفاده روزافزون از سیستم های fly by wire است که سیم های برق، جای لوله های هیدرولیک و اتصالات مکانیکی را گرفته اند. این سیم ها می توانند با دریافت امواج رادیویی و مغناطیسی دچار اختلال بشوند. امروزه این محدودیت کمتر شده است و اگر سیستم های برقی تمام هواپیماها به پوشش shield یا سیستم سپر تدافعی مجهز باشند، ممکن است روزی استفاده از موبایل در پرواز آزاد بشود. البته در شرکت امارات آزاد شده و حتی سرویس wifi اینترنت نیز در پرواز مهیا شده است.

چرا بعد از فرود تا لحظه باز شدن درِ هواپیما، صندلی خود را ترک نکنیم؟

تا حالا چندبار در هواپیما دیده اید که بعد از فرود، تق تق درهای مخزن های بالاسر مسافرها باز و بسته می شوند و آن دسته از مسافرانی که احساس زرنگی می نمایند، کیف به دست وسط راهرو منتظر باز شدن در ایستاده اند و مهماندارها دائم به آن ها توصیه می نمایند که سر جایشان بنشینند؟ حالا منهای این که زودتر پیاده شدن و جلوافتادن به قدر چند دقیقه آن قدرها هم ارزش این کارها را ندارد، این توصیه علت ایمنی هم دارد. هواپیما بعد از فرود روی باند باید مسیری را طی کند تا به قسمت خروج مسافر برسد. اگر در این فاصله هواپیما با مانعی روبرو شود و مجبور شود ترمز ناگهانی کند، روشن است که ایستادگان توی راهروهای میانی تعادلشان را از دست می دهند و خودتان فکر برخورد با دیگر مسافرها و آسیب های بعدی اش را بکنید!

چرا در برخی پروازها هواپیما تکان می خورد؟

در بسیاری از پروازها پیش می آید که حین پرواز با تکان های شدید روبرو می شویم. این لرزش ها و تکان ها گاهی باعث نگرانی مسافران می شود اما درواقع جای نگرانی ندارد. در سراسر جهان هواپیما هنگام عبور از چاله های هوایی تکان های شدیدی می خورند. چاله هوایی یک اصطلاح عامیانه برای یک حالت خاص ترمودینامیکی در هوا است. کاهش یا افزایش ناگهانی دما باعث حرکت لایه های هوا و موجب ایجاد ستونی از هوا می شود که در حال بالا رفتن است. در این صورت اگر هواپیمایی وارد این شرایط شود همراه این ستون هوا به بالا کشیده می شود و بعد از عبور از این مقطع دوباره به ارتفاع اولیه برمی شود.

گاهی هم بر اثر برخورد با جریان های باد مخالف در هواپیما تکان های شدید احساس می شود. در هر حال در سیستم ایمنی و بدنه هواپیماهای امروزی تمام این موارد پیش بینی شده است و این تکان ها جای نگرانی ندارند. البته اندازه و شدت این تکان ها به نوع هواپیما و ارتفاع پرواز هم ربط دارد. هرچه هواپیما سنگین تر و سریع تر باشد و ساختار ایرودینامیکی بهتری داشته باشد و هرجه ارتفاع پرواز بالاتر باشد، کمتر از جریان های هوایی تاثیر می گیرد.